Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam – Một chặng đường dài
Mở đầu: Giấc mơ nâng hạng
Trong nhiều năm qua, cụm từ “nâng hạng thị trường chứng khoán” đã trở thành một trong những mục tiêu chiến lược của nền tài chính Việt Nam. Từ vị thế thị trường cận biên (Frontier Market), Việt Nam đang nỗ lực để được nâng lên hạng mới nổi (Emerging Market) – một bước ngoặt quan trọng giúp thu hút thêm hàng chục tỷ USD từ các quỹ đầu tư quốc tế.
Hành trình này không hề dễ dàng. Nó đòi hỏi cải cách đồng bộ từ thể chế, hạ tầng công nghệ, đến sự minh bạch trong quản trị doanh nghiệp. Đến tháng 09/2025, Việt Nam đã ghi nhận nhiều dấu ấn đáng khích lệ, nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.
Nỗ lực cải cách: Chính phủ và thị trường cùng hành động
1. Minh bạch thông tin và chuẩn mực quốc tế
Trong 5 năm qua, một trong những cải cách nổi bật là việc siết chặt quy định về công bố thông tin của doanh nghiệp niêm yết. Các báo cáo tài chính buộc phải được chuẩn hóa theo chuẩn mực quốc tế (IFRS), tiến tới đồng bộ hóa với thông lệ toàn cầu. Điều này giúp tăng mức độ tin cậy và tạo niềm tin với nhà đầu tư nước ngoài.
2. Hạ tầng giao dịch hiện đại hơn
Sự kiện hệ thống giao dịch mới KRX của Hàn Quốc chính thức vận hành từ năm 2024 được xem là bước ngoặt. Hệ thống này cho phép xử lý hàng triệu lệnh mỗi ngày, khắc phục tình trạng nghẽn lệnh từng gây ám ảnh giai đoạn 2020–2021. Ngoài ra, nhiều sản phẩm mới như chứng quyền, ETF nội địa, và sắp tới là giao dịch T+0, bán khống có kiểm soát… đang được chuẩn bị dần để triển khai sớm. Đặc biệt đáng chú ý với đề án xây dựng sàn giao dịch tài sản số, một hướng đi đúng đắn và rất phù hợp với tình hình thị trường hiện tại.
3. Cải thiện tiếp cận của nhà đầu tư ngoại
Một rào cản lớn trước đây là giới hạn sở hữu nước ngoài (foreign ownership limit – FOL). Trong hai năm gần đây, Chính phủ đã từng bước gỡ bỏ trần sở hữu ở nhiều ngành không thuộc diện nhạy cảm. Song song đó, quy định về cấp mã số giao dịch cho nhà đầu tư ngoại được rút gọn thủ tục, giúp họ dễ dàng tham gia hơn. Việc thực hiện nghiệp vụ prefunding cho nhà đầu tư nước ngoài cũng góp phần không nhỏ giúp NĐT NN tiếp cận thị trường nhanh và dễ dàng hơn.
Những thành quả đáng ghi nhận
1. Dòng vốn ngoại quay trở lại
Năm 2024 và 8 tháng đầu năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam chứng kiến dòng vốn ngoại ròng trở lại mạnh mẽ. Riêng 8 tháng 2025, khối ngoại mua ròng gần 1,2 tỷ USD, tập trung vào nhóm cổ phiếu ngân hàng, bất động sản khu công nghiệp và công nghệ. Điều này cho thấy niềm tin vào triển vọng nâng hạng ngày càng rõ rệt.
2. Vốn hóa thị trường tăng trưởng
Tính đến cuối tháng 8/2025, vốn hóa toàn thị trường đạt khoảng 8,5 triệu tỷ đồng, tương đương 95% GDP, cao hơn mức 75% GDP năm 2020. Đây là kết quả của cả quá trình tăng trưởng quy mô doanh nghiệp và sự mở rộng của thị trường vốn.
3. Chỉ số VN-Index ổn định và hấp dẫn
VN-Index dao động quanh ngưỡng 1.350–1.400 điểm trong 8 tháng đầu năm 2025, bất chấp biến động từ bên ngoài. Điều này phản ánh sự ổn định và sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam trong mắt giới đầu tư.
Những thách thức trên chặng đường phía trước
1. Kinh tế trong nước còn nhiều áp lực
Dù GDP 8 tháng 2025 tăng trưởng 6,2%, cao hơn kỳ vọng, Việt Nam vẫn đối mặt với áp lực lạm phát, nhất là từ giá năng lượng và lương thực toàn cầu tăng. Lãi suất tuy đã hạ nhiệt so với giai đoạn 2023–2024, nhưng vẫn duy trì ở mức cao đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết.
2. Yêu cầu cao từ các tổ chức xếp hạng
MSCI và FTSE Russell – hai tổ chức uy tín trong xếp hạng thị trường – vẫn duy trì Việt Nam ở mức “cận biên”. Dù đã cải thiện, nhưng những vấn đề như:
- Quyền sở hữu của nhà đầu tư ngoại chưa được gỡ bỏ hoàn toàn.
- Quy trình thanh toán bù trừ chưa đạt chuẩn quốc tế (T+2 với tỷ lệ ký quỹ cao).
- Tính minh bạch của một số doanh nghiệp nhỏ còn hạn chế.
Nếu chưa khắc phục, việc nâng hạng chính thức có thể tiếp tục bị trì hoãn sang giai đoạn 2026–2027.
Tuy nhiên một tín hiệu đáng mừng và rất quan trọng vừa diễn ra, trong tối ngày 15/09/2025, theo các nguồn tin chính thống, Việt Nam đã đáp ứng toàn bộ tiêu chí nâng hạng theo FTSE Russell
HSBC cũng đưa ra ước tính thị trường chứng khoán Việt Nam có thể đón dòng vốn thụ động khoảng 1,5 tỷ USD, chủ yếu từ các quỹ theo dõi FTSE EM và FTSE Global ex US. Nếu tỷ trọng của Việt Nam trong FTSE EM Asia đạt 1,3% – tương tự Indonesia hiện nay thì dòng vốn có thể lên tới 3 tỷ USD. HSBC dự báo dòng vốn rót vào dao động từ 1,9 – 7,4 tỷ USD, tùy thuộc vào tỷ trọng Việt Nam được xác định trong chỉ số.
Theo thông báo mới nhất, FTSE Russell sẽ công bố kết quả phân loại thị trường cổ phiếu thường niên sau khi thị trường Mỹ đóng cửa vào ngày 07/10/2025.
3. Biến động kinh tế toàn cầu
Bối cảnh toàn cầu cũng là thách thức lớn. Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chậm lại, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) duy trì chính sách tiền tệ thận trọng, và nguy cơ xung đột địa chính trị vẫn hiện hữu. Các yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến dòng vốn ngoại vào các thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam.
Tín hiệu tích cực: Việt Nam vẫn trong tầm ngắm của các quỹ lớn
Dù còn nhiều thách thức, Việt Nam vẫn được đánh giá là điểm đến hấp dẫn nhờ:
- Quy mô dân số trên 100 triệu người, tầng lớp trung lưu tăng nhanh.
- Tốc độ tăng trưởng GDP cao hàng đầu khu vực.
- Lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết duy trì đà tăng trưởng hai con số.
- Chính phủ kiên định với mục tiêu nâng hạng, coi đây là “ưu tiên chiến lược” trong phát triển thị trường vốn.
Nhiều quỹ đầu tư lớn từ châu Âu, Mỹ, Nhật Bản đã công bố kế hoạch mở rộng danh mục tại Việt Nam, chuẩn bị sẵn cho thời điểm nâng hạng. Điều này giúp thị trường duy trì sức hút bất chấp những biến động ngắn hạn.
Kết luận: Một chặng đường dài nhưng đáng kỳ vọng
Hành trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam là câu chuyện về sự kiên trì cải cách. Sau hơn một thập kỷ nỗ lực, Việt Nam đã tiệm cận rất gần mục tiêu. Dù còn nhiều việc phải làm, từ cải thiện hạ tầng pháp lý, nâng chuẩn minh bạch, đến xử lý các biến động vĩ mô, triển vọng nâng hạng vẫn hoàn toàn khả thi trong vài năm tới.
Với nhà đầu tư cá nhân, đây là giai đoạn cần theo sát thông tin, quản trị rủi ro, và kiên nhẫn với tầm nhìn dài hạn. Còn với các chuyên gia tài chính, đây là thời điểm vàng để chuẩn bị cho dòng vốn lớn đổ vào, hứa hẹn đưa thị trường chứng khoán Việt Nam bước sang một giai đoạn phát triển mới.
“Nâng hạng không chỉ là một dấu mốc trên bản đồ tài chính, mà còn là minh chứng cho sức mạnh, sự minh bạch và niềm tin vào tương lai của nền kinh tế Việt Nam.”
Leave a Reply