“MỌI THỨ RỒI SẼ SUY TÀN” – Charlie Munger

MỌI THỨ RỒI SẼ SUY TÀN

📢 Charlie Munger: Triết Lý Đầu Tư, Bài Học Từ Ben Franklin, Warren Buffett và Những Nhận Định Sắc Sảo tại AGM Daily Journal 2023

1. Tầm Nhìn Từ Người Khổng Lồ: Bài Học Về Sự Học Hỏi và Lòng Trung Thành

Nhà đầu tư huyền thoại Charlie Munger (Phó Chủ tịch Berkshire Hathaway và đối tác đầu tư của Warren Buffett), tại Hội nghị thường niên (AGM) của Daily Journal năm 2023, đã chạm ngưỡng 99 tuổi nhưng vẫn giữ được sự tinh anh sắc sảo. Ông bày tỏ sự ngưỡng mộ sâu sắc với hai hình mẫu:

Ben Franklin: Thiên Tài Tự Học và Kiến Tạo Quốc Gia

• Munger xem Ben Franklin là hình mẫu lý tưởng để đặt tên cho tác phẩm nổi tiếng “Biên niên sử của Charlie nghèo” (Poor Charlie’s Almanack).

• Franklin là một thiên tài với xuất phát điểm nghèo khó, nhưng bằng khả năng tự học suốt đời, ông vươn lên thành nhà phát minh (cột chống sét), nhà khoa học, nhà văn và nhà ngoại giao xuất sắc.

• Ông là cá nhân đa tài hiếm có, đóng vai trò kiến tạo trong việc cho ra đời ý tưởng về nước Mỹ độc lập, khéo léo vận dụng dòng chảy của Thời đại Khai Sáng để thành lập quốc gia mới.

Warren Buffett: Bộ Gen Trách Nhiệm Cao và Lòng Trung Thành

• Munger nhấn mạnh Warren Buffett không chỉ là người tư duy tốt mà còn không bao giờ ngừng học hỏi (giống Franklin).

• Buffett sở hữu “bộ gen trách nhiệm rất cao” (fiduciary gene), luôn quan tâm trọn vẹn đến các cổ đông, không bao giờ làm điều gây tổn thất cho người đặt niềm tin.

• Cả hai đã xây dựng lòng trung thành (loyalty) với các cổ đông từ những ngày đầu khởi nghiệp đầu tư, mối quan hệ này kéo dài qua nhiều thế hệ, tạo nên một chuẩn mực hành xử đạo đức tại Berkshire Hathaway.

2. Mô Hình Daily Journal: Phiên Bản Mini Của Berkshire Hathaway

• Daily Journal do Charlie Munger mua lại vào năm 1977. Tờ báo đã chuyển hóa thành một tổ chức truyền thông cung cấp thông tin cho ngành luật, bất động sản và kinh doanh.

• Trong bối cảnh ngành báo chí Mỹ suy thoái, Daily Journal đã sống sót phi thường nhờ đầu tư vào chứng khoán (marketable securities) và các tài sản thanh khoản tốt (liquid wealth).

• Công ty còn có nhánh con Journal Technologies, Inc., chuyên làm phần mềm tự động hóa phục vụ hệ thống tòa án phương Tây (một thị trường còn “trong thời kỳ Đồ Đá” và cực kỳ thủ công).

• Daily Journal thực chất là một phiên bản mini của Berkshire, là phương tiện để Munger thỏa sức đầu tư và quản trị, phản ánh hệ thống quản trị các nhánh đầu tư (subsidiary) của Bershire.

• Tại Daily Journal và Berkshire, Munger cam kết không bao giờ trục lợi từ công ty, thậm chí sử dụng cổ phiếu cá nhân để thưởng cho nhân sự tại Journal Technologies – một chuẩn mực hành xử tư bản cũ kỹ và đầy đạo đức mà ông học được từ BYD.

3. Các Nhận Định Trọng Tâm Về Đầu Tư và Đạo Đức (AGM 2023)

Munger đã trình bày trong 2,5 tiếng tại AGM 2023 và đưa ra các thông điệp khai sáng sau:

3.1. “Sự Chối Bỏ” (Denial) và Đạo Đức Quản Lý Tiền Bạc

• Yếu tố chi phối việc đưa ra quyết định tồi của con người chính là “sự chối bỏ” (denial) sự thật khó chịu. Điều này gây tàn phá lớn trong kinh doanh.

• Trong ngành quản lý đầu tư (investment management), Munger tuyên bố chỉ khoảng 5% nhà quản lý có thể liên tục đánh bại các quỹ chỉ số (indexes) sau khi tính hết chi phí. Đa phần còn lại đang sống trong “trạng thái chối bỏ cực đoan” (extreme denial), quen với việc tính phí cao cho dịch vụ vô bổ.

• Đây là hành vi “suy thoái nghiêm trọng về mặt đạo đức” (deep moral depravity) khi tính phí đáng kể cho khách hàng (ví dụ: quả phụ) mà không mang lại giá trị gia tăng so với việc đầu tư vào chỉ số.

• Ông trích dẫn nhà hùng biện Hy Lạp Demosthenes: “Những gì con người mong muốn chính là những gì họ tin.”

3.2. Mọi Thứ Rồi Sẽ Suy Tàn (Thực Tiễn Khắc Nghiệt)

• “Mọi thứ rồi sẽ suy tàn” là một chân lý khắc nghiệt trong cả thế giới vật lý và kinh doanh. Các doanh nghiệp vĩ đại cũng sẽ đi đến giai đoạn suy tàn và bị thay thế.

• Ông đưa ra các ví dụ về sự tuyệt chủng trong kinh doanh: Kodak (từng thống trị thị trường film), Xerox (bỏ lỡ cuộc cách mạng máy tính cá nhân dù phát minh ra GUI, chuột), Disney (giai đoạn khó khăn hiện tại), và các tiệm tạp hóa (department stores).

• Munger nhận ra: “Không có cái gọi là tồn tại mãi mãi.” Thấu hiểu điều này giúp ông trở thành nhà đầu tư tốt hơn.

3.3. Tăng Trưởng Kinh Tế (GDP) và Sở Hữu Tư Nhân

• Để tăng GDP đầu người (GDP/capita), phần lớn tài sản cần phải nằm trong tay khu vực tư nhân, nơi các nguồn lực được chăm sóc tối ưu và khiến toàn bộ hệ thống hiệu quả hơn.

• Nền văn minh giàu có trù phú cần một hệ thống dựa trên hai đặc tính: (1) Sở hữu tư nhân và (2) Tự do trao đổi hàng hóa/dịch vụ (thông qua hệ thống tiền tệ).

3.4. Đòn Bẩy Tài Chính, Bán Khống và Cảnh Báo về Crypto

• Đa số nhà đầu tư nên né tránh đòn bẩy vì luật chơi không áp dụng công bằng cho tất cả. Sự thông thái (wisdom) cần kết hợp với sự khiêm nhường (humility).

• Munger kịch liệt lên án bán khống (short selling) là “một thứ rất sai trái” và đã từ bỏ hoạt động này sau ba lần giao dịch thất bại/thành công từ 30 năm trước.

• Ông tiếp tục tấn công crypto (Bitcoin, Ethereum), cho rằng đó là những thứ “vớ vẩn (shit) mà công chúng cần phải tránh xa”, tồi tệ hơn cả đánh bạc.

3.5. Sai Lầm Alibaba, Trung Quốc và Đầu Tư vào Doanh Nghiệp Tốt

• Munger thẳng thắn thừa nhận đầu tư vào Alibaba là khoản đầu tư tồi tệ nhất ông từng thực hiện, vì đã bị quyến rũ bởi vị thế internet mà không nhận ra bản chất “bán lẻ” và cạnh tranh khốc liệt của Alibaba.

• Ông chỉ trích Jack Ma vì hành xử ngu ngốc khi công khai tuyên bố các chính khách Trung Quốc “đần độn,” gây tổn hại lớn cho Alibaba.

• Tuy nhiên, Munger vẫn lạc quan về Trung Quốc ở góc độ đầu tư:

  • Xác suất xung đột với Đài Loan đã giảm.

  • Dễ tìm thấy các công ty tốt với giá phải chăng hơn so với Hoa Kỳ, các rủi ro là “có thể chấp nhận được so với giá trị thu về.”

• Đầu tư vào doanh nghiệp vĩ đại (great businesses) là khó khăn: Các cổ phiếu tốt ở Mỹ thường được định giá cao (ví dụ: 25x earnings trở lên), khiến rủi ro tăng lên. Thành công đòi hỏi nhà đầu tư phải nhận ra doanh nghiệp tốt trước khi đám đông có cảm giác tương tự.

• Munger kết luận: Ông không muốn làm việc với 95% các nhà quản lý tài sản chuyên nghiệp của Mỹ. Để thành công, nhà đầu tư phải rơi vào nhóm 5% cao nhất.